سفارش تبلیغ
صبا ویژن

محمدرضا حقیقت سمنانی

پژوهش های تفسیر تطبیقی تفسیر و علوم قرآن

معناشناسی «احد» در سوره توحید از منظر روایات فریقین

 

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشیار جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران

2 دانش‌پژوه دکتری تفسیر تطبیقی جامعة المصطفی العالمیة، قم، ایران

چکیده

توحید مهم‌ترین سوره قرآن کریم در تبیین توحید ذاتی خداوند بوده و واژه «احد» که تنها یک‌بار در کتاب و در وصف ذاتی خدای تعالی آمده در این سوره است. با توجه به اینکه توحید زیربنایی‌ترین و اساسی‌ترین اعتقاد در اسلام و پایه همه معارف دین می‌باشد و واژه «احد» بر این اعتقاد اساسی دلالت دارد و از طرفی معنا و تفسیر این واژه محل تضارب آراء و اختلاف مفسران شیعه و سنی قرار گرفته، اهمیت و ضرورت پرداختن به معناشناسی احد در سوره توحید از منظر فریقین روشن می‌شود، پژوهش حاضر پس از بررسی لغوی واژه «احد» به معناشناسی احد در روایات و تفاسیر شیعه و سنی پرداخته است. مهم‌ترین معانی که از منظر فریقین برای این کلمه در پژوهش حاضر به‌دست آمده ترادف «احد» و «واحد»، عدم ترادف «احد» و «واحد»، وحدت غیر عددی «احد»، وحدت عددی «احد»، تجزیه‌ناپذیری، عدم ترکیب و بساطت ذات و نداشتن شریک و مانند برای خدای تعالی است که با تحلیل واژه احد و دلالت روایات اهل‌بیت روشن شد، احد بیانگر بساطت ذات و توحید غیر عددی خداوند است. روش پژوهش در این مقاله تحلیلی، توصیفی و انتقادی است.

 

عنوان مقاله [English]

The Semantics of “Ahad” in Surah Tawhid from the Perspective of the Narrations of the Two Major Islamic Sects

چکیده [English]

Tawhid is the most important surah of the Holy Quran in explaining the unity of Divine Essence and the word “ahad” which is mentioned only once in the Quran and is carried in the essential attributing of Almighty God in this surah. Considering that monotheism/ unity is the most fundamental and initial belief in Islam and the basis of all the teachings of the religion, and the word “ahad” implies this basic belief, and on the other hand, the meaning and interpretation of this word is a subject of conflict between Shiite and Sunni commentators, the necessity of dealing with the semantics of ahad in Surah Tawhid becomes clear from the perspective of the two major Islamic sects. The most important meanings obtained from the perspective of these two sects for this word in the present study are the synonymity “ahad” and “wahid”, the non-synonymity of “ahad” and “wahid”, the non-numerical unity of “ahad”, the numerical unity of “ahad”, indivisibility, lack of composition and the simplicity of essence and not having a partner and likeness for Almighty God, which was clarified by analyzing the word ahad and the denotation of the narrations of the Ahl al-Bayt (A.S), ahad indicates the simplicity of essence and non-numerical monotheism of God. The research method of this article is analytical, descriptive, and critical.

..............

برای دانلود مقاله روی لینک زیر کلیک نمایید:

http://pht.journals.miu.ac.ir/article_5984_300b71c2917ae396e63b03ecf94354fe.pdf


دختری مبارز با 27 سال سن

 

کتاب «دختری مبارز با 27 سال سن» به قلم حجج اسلام امیر جهانی فرد، محمدرضا حقیقت سمنانی و سید جلال نورافشان منتشر شد.
این کتاب با ساختاری مناسب و چیدمانی کاربردی، بدون پرداختن به مسائل حاشیه‌ای به یکی از تأثیرگذارترین بانوان جهان اسلام حضرت معصومه(س) می‌پردازد.

به گزارش خبرنگار سرویس کتاب و نشرخبرگزاری رسا، انتشارات ائمه الهدی وابسته به مؤسسه بین‌المللی ائمه الهدی کتاب دختری مبارز با 27 سال سن را منتشر کرده است.

یکی از مهم‌ترین عناصری که در زندگی اهل‌بیت (ع) به‌طور شایسته مورد توجه قرار نگرفته، مبارزه سیاسی ایشان است. هنگامی که خلافت اسلامی با سلطنت و پادشاهی آمیخته شد، اهل‌بیت (ع) مبارزه سیاسی خود را به شیوه‌ای متناسب با اوضاع و شرایط شدت بخشیدند. این مبارزه بزرگ‌ترین هدفش تشکیل نظام اسلامی بود.

هنگام بحث از رفتار سیاسی اجتماعی ائمـه بـاید تـوجـه داشـت کـه زنـدگی معصـومان (ع) همواره با جهت‌گیری‌های سیاسی همراه بـوده و نـوع نـگاه آن‌ها به سیاست، نگاهی الهی اسـت که با فریب و تزویر پیوندی ندارد.

یکی از شخصیت‌های مؤثر در تاریخ بشریت، حضرت معصومه (ع) می‌باشد؛ ایشان در خانواده‌ای که پدر و پدربزرگ‌ها، برادر و پسر برادر ایشان، از دوازده فرمانــروا و رهبــران بزرگ آخرین دوره تاریخ بودند دیده به جـــهان گشود. خانواده‌ای که هنوز مرقد مطهرشان پناه و محور انسان‌های آزاده است.

دختری مبارز با 27 سال سن

کتاب «دختری مبارز با 27 سال سن» با ساختاری مناسب و چیدمانی کاربردی، بدون پرداختن به مسائل حاشیه‌ای و با طراحی و صفحه‌پردازی جذاب به یکی از تأثیرگذارترین بانوان جهان اسلام می‌پردازد. بانویی که شهر قم ـ مؤثرترین شهر در آخرالزمان ـ را رونق داده و به شکوفایی رسانده. شهری که در حال تغییر جهتِ تاریخ به نفع مستضعفان است.

مؤلفان کتاب تلاش می‌کنند تا الگویی واقعی، اما متفاوت از زندگانی حضرت معصومه را ارائه نمایند، که می‌تواند مسیر زندگی هر انسانی به‌ویژه دختران و زنان جامعه اسلامی را تغییر دهد.

ساختار کتاب:

کتاب در دو بخش کلی تنظیم شده:

در بخش اول، زندگی‌نامه حضرت آمده و در بخش دوم، زیارت‌نامه ایشان تبیین شده است (البته در قسمت پایانی کتاب، نقشه‌های تاریخی و جغرافیایی مرتبط با حضرت معصومه (ع) درج شده).

دختری مبارز با 27 سال سن

برشی از کتاب:

حضرت معصـــومه (ع) دخـــتر مجـــردی است که در تمام دوره زندگی‌اش دست از مبارزه برنمی‌دارد. چه دوره‌هایی که پدر در خانه، محــل ساماندهی مبارزه است و از نزدیک با اعضای خــــانواده سر و کار دارد و چه در مواقعی که پــــدر در زندان است و از آنجا مبارزات را راهبری می‌نماید؛ در هر صورت دختر مبارزه می‌کند.

ایشان علاوه بر اینکه مفسر و معلم قرآن بودند با فعالیت در عرصه سیاست به افشاگری ظلم و جور حکومت وقت می‌پرداختند و به لحاظ روحیه مبارزاتی شباهت بسیاری به حضرت زینب (س) داشته‌اند؛

حضرت معصـــومه (ع) زمانی پا به میدان مبارزه گذاشت که به دلایل امنیتی و ترس از جان، کسی جرئت نداشت برای ازدواج با دختران موسی بن جعفر اقدام کند. آن‌هایی که به دلایلی پیشنهاد ازدواج می‌دانند هم‌تراز با ایشان نبودند. البته با این‌که حضرت در چنین شرایط سختی زندگی می‌کرد، اما توانست به درجات بالای ایمانی دست یابد.

در میان مسلمانان، حضرت معصومه (ع) به لقب «کریمه اهل‌بیت» یاد می‌شود. بانویی که با قدم‌های پر حیاتش، به سرزمین کویری قم زندگی و هدایت بخشید و در رگ ایرانیان، خون حمایت از ولایت را جاری ساخت.

حضرت فاطمه معصومه (ع) را شفیعه روز جزا لقب داده‌اند، چون آن حضرت مانند حضرت فاطمه زهرا (ع) دارای مقام شفاعت است و به‌واسطه کریمه اهل‌بیت (ع) بسیاری از شیعیان به بهشت وارد می‌شوند.

«رسیدن به شفاعت حضرت فاطمه معصومه (ع) یعنی هر کسی در هر جای دنیا برای تحقق حاکمیت الله مبارزه کند نصرت خداوند به او می‌رسد و از پاداش الهی محروم نخواهد شد.»

دختری مبارز با 27 سال سن

بعد از شهادت پدر، برادر بزرگوارش علی بن موسی‌الرضا (ع) تنها مایه آرامش حضرت معصومه (ع) بود اما هنگامی که مأمون خلافت را به دست گرفت با تدارک تبعیدی اجباری، آن امام بزرگوار را به خراسان فراخواند.

بزرگ‌ترین اقدام مبارزاتی حضرت معصومه

حضرت معصومه برای تحقق حاکمیت الله تصمیم گرفت بزرگ‌ترین اقدام مبارزاتی خود در زندگی یعنی مسافرت به‌سوی امام رضا را انجام دهد. ایشان می‌دانست که شهر قم، در تحقق حاکمیت آخرین حجت خدا که منجر به گسترش عدالت می‌شود نقش کلیدی خواهد داشت. همچنین می‌دانست که قم حرم اهل‌بیت خواهد شد و در کنار حرم خداوند یعنی مکه، حرم پیامبر یعنی مدینه و حرم امیرالمؤمنین یعنی کوفه، قم نقش بی‌بدیل ایفا خواهد نمود.

در این میان حضرت با گذشت یک سال از هجرت امام به‌منظور دیدارشان از مدینه به خراسان سفر کرد و در میان راه همگان را نسبت به مظلومیت و غربت امام آگاه می‌ساخت، به همین دلیل هنگامی که کاروان حضرت معصومه (ع) به ساوه رسید عُمّال حکومت جائر بنی العباس به کاروان ایشان حمله کردند و تعدادی را به شهادت رساندند و حضرت را نیز با روشی موذیانه مسموم نمودند.

دختری مبارز با 27 سال سن

این بانوی والامقام نیز پس از آن رویداد تلخ از قم سؤال کردند. برخی از همراهان گفتند: قم نزدیک است. حضرت نیز تصمیم تاریخی خود را برای رفتن به قم محقق کرده و با اینکه حال نامساعدی داشتند ولی خود را به قم رسانند.

حضور 17 روزه ایشان در قم و سپس دفن پیکر مطهرشان در آنجا سرآغاز آخرین مبارزه علیه استکبار جهانی شد. قم بعد از دفن حضرت معصومه (ع) آماده تبدیل شدن به بزرگ‌ترین پایگاه نشر معارف اهل‌بیت (ع) گردید.

مؤسسه انتشارات ائمه الهدی وابسته به مؤسسه بین‌المللی ائمه الهدی کتاب دختری مبارز با 27 سال سن را در 80 صفحه با شمارگان 2000 نسخه به قیمت 15000 تومان روانه بازار نشر کرده است.

علاقه‌مندان می‌توانند برای تهیه این کتاب به سایت مؤسسه www.KETABshia.ir یا به آدرس قم- خیابان صدوقی (زنبیل آباد) - کوچه 28-پلاک 68، مراجعه و یا با شماره تلفن: 32943649-025 تماس حاصل نمایند. /998/ن 602/ش

 


بررسی تطبیقی دلالت مصداقی امام مبین در سوره یس بر امام علی(ع)

سال انتشار: 1398
محل انتشار: کنگره بازخوانی ابعاد شخصیتی امیرالمومنین علی(ع)
کد COI مقاله: IMAMALIW01_012

مشخصات نویسندگان مقاله بررسی تطبیقی دلالت مصداقی امام مبین در سوره یس بر امام علی (علیه السلام) از منظر فریقین

محمدرضا حقیقت سمنانی - دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی
حسین علوی مهر - دانشیاروعضوهیئت علمی جامعه المصطفی العالمیه

چکیده مقاله:

امام مبین در آیه {انا نحن نحی الموتى ونکتب ما قدموا وآثارهم وکل شیء احصیناه فی امام مبین} (یس/12) از جمله عبارات قرآنی است که میان مفسران شیعه و سنی محل تضارب آراء گوناگون گردیده است. کتاب مبین، لوح محفوظ، ام الکتاب، صحیفه اعمال، علم الهی، مثل و نمونه، امام جمع، قضاء الهی، انسان کامل و امام معصوم به ویژه امام علی (ع) از جمله مصادیقی است که فریقین برای امام مبین ارائه کرده اند. آنچه اهمیت پرداختن به مصداق شناسی امام مبین در این آیه را روشن می کند، قابلیت دلالت این آیه شریفه بر بیان فضیلتی بزرگ و مقامی بلند برای علی(ع) است؛ چرا که به نظر بسیاری از مفسرین شیعی، حضرت علی(ع) یا به عنوان تفسیر آیه و یا به عنوان بطن و اشاره و یا بر اساس قاعده جری و تطبیق، مصداق امام مبین است که وجود همه اشیاء به نحوی در وجود او برشمرده و احصاء گردیده است. بی تردید چنین ویژگی ای نشان دهنده عظمت وجودی ایشان در ساختار خلقت می باشد. از طرفی این تبیین از امام مبین مویداتی در برخی تفاسیر اهل سنت به همراه دارد که این مسئله نیز خود ضرورت پرداختن بیشتر به شناسایی مصداق امام مبین در سوره یس را به گونه ای تطبیقی روشن می کند. در این پژوهش، با استفاده از روش توصیفی تحلیلی، با رویکرد تطبیقی و پس از بررسی آراء گوناگون شیعه و سنی و واکاوی دلالت روایات فریقین در این زمینه، روشن شد که چگونه ممکن است میان برخی اقوال در تبیین مصداق امام مبین جمع نمود و چگونه می توان علی(ع) را مصداق ظاهر آیه و نه حتی بطن آن دانست.

کلیدواژه‌ها:

قرآن، امام علی(ع)، دلالت مصداقی، امام مبین، مصداق شناسی امام مبین، تفسیر تطبیقی امام مبین.
 
چنانچه تمایل به مطالعه مقاله دارید، مقاله را از کانال پژوهش های تفسیر تطبیقی در پیام رسان ایتا دانلود نمایید.
برای ورود به کانال روی لینک زیر کلیک نمایید:https://eitaa.com/tafsirtatbiqi